شیر تنفسی یا “Breather Valve” یک نوع ولو (شیر) است که برای کنترل فشار در داخل یا بیرون مخازن، تانکرها، یا سایر تجهیزات نگهداری مایعات استفاده می‌شود. همچنین به نام‌های “Pressure/Vacuum Relief Valve” یا “Pressure/Vacuum Safety Valve” نیز شناخته می‌شود. عمده وظیفه این شیر تنفسی، جلوگیری از افزایش یا کاهش ناگهانی فشار درون یک مخزن و تعادل فشار در طول زمان است.

ویژگی‌ها و کاربردهای شیر تنفسی:

1. کنترل فشار:

– این ولوها طراحی شده‌اند تا در صورت افزایش ناگهانی فشار داخل مخزن (Pressure Relief) یا کاهش ناگهانی فشار (Vacuum Relief)، به صورت اتوماتیک باز یا بسته شده و از ایجاد فشار یا جریان اضافی جلوگیری کنند.

2. حفاظت در برابر انفجار:

– در مواقعی که فشار داخل مخزن به حدی بالا برود که ممکن است منجر به انفجار شود، شیر تنفسی باز می‌شود تا از انفجار جلوگیری کرده و فشار را به خارج از مخزن هدایت کند.

3. کنترل تاثیرات دما:

– در مواردی که تغییرات دما موجب افزایش یا کاهش حجم مایع درون مخزن می‌شود و این تغییرات باعث افزایش یا کاهش فشار می‌شوند، شیر تنفسی برای تعادل فشار و جلوگیری از اثرات ناخواسته به کار می‌رود.

4. انطباق با استانداردها:

– این ولوها معمولاً بر اساس استانداردهایی نظیر API 2000 و API 2001 طراحی می‌شوند. استانداردهای مشخصی برای این ولوها در خصوص طراحی، تست، و عملکرد تعیین شده‌اند.

5. استفاده در صنایع مختلف:

– شیرهای تنفسی در صنایع مختلفی که از مخازن و تانکرها برای نگهداری مایعات استفاده می‌شود، از جمله صنایع نفت و گاز، صنایع شیمیایی، فرآیند، آب و فاضلاب، و حتی صنایع غذایی، استفاده می‌شوند.

6. محافظت در برابر جذب هوا:

– این ولوها نیز به عنوان وسیله‌ای برای جلوگیری از جذب هوا (آکسیژن) به داخل مخزن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، که می‌تواند در جلوگیری از اکسیداسیون (اکسیده شدن) مایعات داخلی تاثیرگذار باشد.

7. جلوگیری از ایجاد وکیوم:

– در مواقعی که مایع از مخزن خارج می‌شود و حجم مخزن کاهش می‌یابد، شیر تنفسی جلوگیری از ایجاد وکیوم درون مخزن و جلوگیری از جذب هوا از محیط خارجی را فراهم می‌کند.

8. محدوده تنظیم فشار:

– شیر تنفسی‌ها معمولاً قابل تنظیم هستند، به این معنا که می‌توان تنظیم کرد که در فشارهای مختلف باز شوند. این امکان به کاربر این امکان را می‌دهد تا تنظیمات فشار متناسب با نیاز خود را اعمال کند.

9. ساختارهای متنوع:

– شیر تنفسی‌ها در انواع مختلف ساختاری عرضه می‌شوند، از جمله شیرهای دیافراگمی، شیرهای آهنگی، و شیرهای توپی. این تنوع در ساختارها به کاربر انعطاف بیشتری در انتخاب شیر تنفسی برای شرایط خاص می‌دهد.

10. مصرف انرژی کم:

– برخی از شیرهای تنفسی بهینه‌ترین طراحی را برای کاهش مصرف انرژی دارند. این امر به کاهش هدررفت انرژی و بهبود بهره‌وری سیستم کمک می‌کند.

11. مقاومت در برابر شرایط محیطی:

– این شیرها باید مقاومت مناسبی در برابر شرایط محیطی داشته باشند، از جمله مقاومت در برابر اثرات جوی، تغییرات دما، و شرایط محیطی خاص هر صنعت.

12. نگهداری آسان:

– شیرهای تنفسی باید قابلیت نگهداری و تعمیرات آسان داشته باشند. این امر به افراد نگهداری این تجهیزات امکان مدیریت بهتر و سریع‌تر مشکلات را می‌دهد.

13. پیشگیری از ایجاد فشار معکوس:

– در برخی موارد، شیر تنفسی می‌تواند از ایجاد فشار معکوس درون مخزن (تحت عنوان vacuum) جلوگیری کند که ممکن است باعث جذب هوا یا تغییرات غیرمطلوب در مایعات داخل مخزن شود.

14. استفاده در تجهیزات متنوع:

– این ولوها می‌توانند در انواع مختلف تجهیزات نگهداری مایعات از جمله تانکرها، مخازن، راکتورها، و دستگاه‌های دیگر به کار روند.

شیرهای تنفسی با توجه به ویژگی‌های فنی مختلفی که دارند، در بسیاری از صنایع مانند نفت و گاز، صنایع شیمیایی، فرآیند، آب و فاضلاب، نیروگاه‌ها، و صنایع دیگر جهت حفاظت از تجهیزات و ایمنی سیستم‌ها به کار می‌روند.

شیر تنفسی به عنوان یک عنصر مهم در ایمنی و بهره‌وری سیستم‌های نگهداری مایعات، در صنایع مختلف بسیاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.